ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΕΔΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ*
Στις 900.000 φθάνουν πλέον επισήμως οι άνεργοι στην Ελλάδα, όπως τουλάχιστον καταγράφονται από τη δειγματοληπτική τριμηνιαία έρευνα του Εργατικού Δυναμικού της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Ο φόβος της ανεργίας διακατέχει τη συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών εργαζομένων, χωρίς να αφήνει αμέτοχους και τους εργαζόμενους στον πυρήνα της δημόσιας διοίκησης. Η πιθανότητα, άλλωστε, να χάσει την εργασία του στη διάρκεια ενός έτους ένας μισθωτός του ιδιωτικού τομέα προσεγγίζει το 40%.
Στην πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ για την κατάσταση που επικρατεί στις μεγάλες επιχειρήσεις, η απόλυση εργαζομένων υπήρξε η κύρια μέθοδος αντιμετώπισης της οικονομικής συγκυρίας, ενώ το ίδιο πρότυπο αναμένεται να ενταθεί στο προβλέψιμο μέλλον. Αντίστοιχη έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ αναφέρεται στην προοπτική να κλείσουν στο άμεσο μέλλον γύρω στις 100.000 μικρές επιχειρήσεις, ενώ αντίστοιχες εκτιμήσεις προκύπτουν από την έρευνα εμπορικών επιχειρήσεων που πραγματοποιεί κάθε χρόνο η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου, της οποίας η ετήσια έκθεση εκδόθηκε και παρουσιάστηκε πριν λίγες ημέρες.
Με αναφορά στα επίσημα στατιστικά στοιχεία διαπιστώνουμε ότι μέσα σε έναν χρόνο η ελληνική οικονομία μείωσε την απασχόληση κατά 6,1 ποσοστιαίες μονάδες, ιστορικό ρεκόρ, όχι μόνο για τη χώρα μας, αλλά για την παγκόσμια ιστορία. Κλάδοι που χτυπήθηκαν ιδιαίτερα, από τους κλάδους που απασχολούν περισσότερους από 100.000 εργαζόμενους, είναι η μεταποίηση, οι κατασκευές και ο χώρος της εκπαίδευσης, ο οποίος εμφανίζει μείωση σε ποσοστό 5,5%. Από τους μικρότερους σε απασχόληση κλάδους έχουν πληγεί ιδιαίτερα η διαχείριση ακίνητης περιουσίας, τα ορυχεία – λατομεία, η απασχόληση στον ηλεκτρισμό και στο φυσικό αέριο, στην ύδρευση και στην επεξεργασία αποβλήτων, στην ενημέρωση και επικοινωνία και η απασχόληση σε νοικοκυριά, καθώς η οικονομική ανέχεια και η ανεργία της πρώην εργαζόμενης γυναίκας καθιστούν πολυτέλεια την προσφυγή στις υπηρεσίες οικιακής καθαριότητας και φροντίδας.
Το εμπόριο φαίνεται να ανθίσταται και να συντηρεί ακόμα τον κύριο όγκο εργαζομένων σ΄αυτό, αν και το μέλλον μοιάζει σκοτεινό. Στις μεγάλες Α.Ε. και ΕΠΕ του χώρου η απασχόληση μειώθηκε αναλογικά με ταχύτερους ρυθμούς, παρά στις ατομικές επιχειρήσεις, αλλά, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, το κύριο αίτιο της μείωσης ήταν το κλείσιμο των επιχειρήσεων και δευτερευόντως οι απολύσεις.
Είναι προφανές ότι η κρίση μεταβάλλει τη μορφή έκφρασής της: ήδη έχουμε περάσει σε εκτεταμένη κρίση απασχόλησης, η οποία οφείλεται στην αποδιάρθρωση του ισχνού παραγωγικού ιστού της οικονομίας. Με μεγάλη συνέπεια η πολιτική των μνημονίων και των παραφυάδων τους επιταχύνει την κατάρρευση της πραγματικής οικονομίας, αποκαλύπτοντας τα τραγικά σφάλματα οικονομικής πολιτικής κυβερνώντων, αλλά και του επιχειρηματικού κόσμου, εδώ και δεκαετίες.
Η ανάγκη άμεσης παραγωγικής ανασυγκρότησης προκύπτει ως στοίχημα ζωής ή θανάτου πλέον. Και το στοίχημα δεν είναι μεταφορικό: για πολλούς από μας, φοβάμαι τους περισσότερους, μπορεί να γίνει κυριολεκτικό.
Είναι δεδομένο ότι κάθε μέτρο που έχει ληφθεί τα τελευταία δύο χρόνια, ιδιαίτερα όσα προέκυψαν από το Μνημόνιο, βυθίζει την ελληνική οικονομία σε όλο και μεγαλύτερη ύφεση και αποδιαρθρώνει την παραγωγική της βάση, ενώ αποτυγχάνει να προσεγγίσει καν τους δημοσιονομικούς του στόχους. Είναι δεδομένο ότι τα ήδη δρομολογημένα μέτρα, ανεξάρτητα αν ληφθούν από τη σημερινή κυβέρνηση ή μια κυβέρνηση Ν.Δ. – προθύμων μετά τις εκλογές, θα οδηγήσουν σε επιτάχυνση και όχι σε ανάσχεση της ύφεσης. Η σημερινή ύφεση τού -6% δεν θα μειωθεί στο -3,5% για το 2012 (προβλέψεις ΔΝΤ), όταν η αγοραστική δύναμη συρρικνώνεται και οι απολύσεις θα επεκταθούν και στον δημόσιο τομέα της οικονομίας.
Και να προσθέσω άλλο ένα δυσοίωνο στοιχείο: Η μείωση των καταθέσεων ταμιευτηρίου δεν οφείλεται στον μαζικό εκπατρισμό όσο στην κινητοποίηση των αποταμιεύσεων του παρελθόντος, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τρέχουσες ανάγκες. Οι αντοχές που δίνει ο λογαριασμός καταθέσεων αναμένεται να εξαντληθούν μέσα στον επόμενο χρόνο. Η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος, για την οποία τόσο μελάνι, δάκρυ και αίμα χύνεται, έχει υπονομευθεί, από την ίδια την πολιτική που προσπαθεί να την προστατεύσει.
Σας μαύρισα την ψυχή, πρωί της Κυριακής, για άλλη μια φορά. Τα πρωινά της Κυριακής, όταν ήμουν νήπιο στον Βόλο, ήταν η στιγμή του παραμυθιού της τοπικής εφημερίδας «Ταχυδρόμος». Περίμενα πώς και πώς να μου το διαβάσει ο πατέρας μου, μετά το πρωινό άναμμα της ξυλόσομπας. Θα σας αφήσω, λοιπόν, με έναν μύθο. Έναν μύθο του Αισώπου. Τον ανακάλεσα προσφάτως αλλού και ένα βιντεάκι -μια συνέντευξη ενός χρηματιστή στο BBC- ήρθε να τον επιβεβαιώσει. Ο μύθος του σκορπιού και του βάτραχου. Όταν ο σκορπιός πείθει τον βάτραχο να τον μεταφέρει στην πλάτη του για να περάσει ένα ποταμάκι -με το επιχείρημα «μα πώς θα σε τσιμπήσω, αφού θα πνιγώ και εγώ»- και παρ’ όλ’ αυτά τον τσιμπάει καταμεσής του ποταμού, απαντάει στην κραυγή αγωνίας του βάτραχου (“Γιατί το έκανες αυτό; Τώρα θα πεθάνουμε και οι δύο”) με τη φράση «είναι στη φύση μου».
Δυστυχώς, ζούμε την εποχή του καπιταλισμού της αυτοκαταστροφής. Το ερώτημα είναι αν θα τον καταστρέψουμε, πριν μας καταστρέψει.
* Ο Απ. Δεδουσόπουλος διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
