ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΦΟΡΟΥΜ ΔΙΑΝΟΗΣΗΣ

ΔΥΟ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΣΕΜΕΡΤΖΙΔΟΥ

7 Φεβρουαρίου 2011 // 4.641 Comments »

Με κεντρική φιγούρα τον νεαρό εφημέριο του Αμπρικούρ, ο Γάλλος συγγραφέας Ζωρζ Μπερνανός προσφέρει, σίγουρα, εναύσματα για υπαρξιακούς προβληματισμούς γύρω από το θέμα της ΄΄σιωπής΄΄ και του ΄΄θανάτου του Θεού΄΄, στο βραβευμένο, με το Μεγάλο Βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας, μυθιστόρημά του, «Το Ημερολόγιο ενός Επαρχιακού Εφημέριου». Ο νεαρός εφημέριος, διαπερνώντας τις ψυχές των ενοριτών του με το βλέμμα του, γίνεται, στο έργο αυτό, ο αναστημένος λυτρωτής και αντιπρόσωπος του Θεού, που θα ξεριζώσει το αμάρτημα από την ενορία του, καλώντας τις ψυχές σε μετάνοια – ψυχές που ζουν στη μοναξιά μιας νοσηρής αυτονομίας της αποχριστιανισμένης γαλλικής κοινωνίας του μεσοπολέμου.

Με τη δύναμη της φαντασίας του, ως ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πένας του, ο Μπερνανός ξεγυμνώνει τη σύγχρονη πραγματικότητα με περίσσια ικανότητα, χωρίς να αποφεύγει την ιστορική εμπειρία, αλλά εμβαθύνοντας σε αυτή και ανιχνεύοντας τις ανθρώπινες ψυχολογικές αποχρώσεις, που μετουσιώνονται έτσι σε ιστορική μαρτυρία.

Το «Ημερολόγιο ενός Επαρχιακού Εφημέριου» είναι ο διάλογος του νεαρού ιερέα με τον εαυτό του και η προσωπική του συμφιλίωση με την ταπεινωμένη παιδική του ηλικία. Στο πρόσωπό του, τα στοιχεία μιας χαμένης – για πολλούς – παιδικότητας συνοψίζονται, εκεί όπου η χριστιανική αγάπη και η αγιότητα είναι, πλέον, υπαρκτή. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το έργο αυτό είναι το πιο προσωπικό έργο του Γάλλου συγγραφέα, αφού το ημερολόγιο του νεαρού εφημέριου του Αμπρικούρ γίνεται και το όργανο της συμφιλίωσης του Μπερνανός με τον εαυτό του. Ο Μπερνανός, άλλωστε, θα επαναλαμβάνει, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, ότι η παιδικότητα αποτέλεσε για εκείνον τη βασικότερη πηγή έμπνευσης, καθώς η παιδική συμπεριφορά στην ώριμη ηλικία αποκαλύπτει μια γνήσια πνευματική διάσταση, η οποία και έχει διατηρηθεί σε όλα τα έργα του.

Αυτές οι ιδιαίτερες, λοιπόν, νοηματικές αποχρώσεις που απαιτεί ένα τέτοιο μεταφυσικό κείμενο αποδίδονται με πιστότητα – τόσο στο γράμμα όσο και στο πνεύμα του γαλλικού κειμένου – από τη μετάφραση της κ. Ελένης Σεμερτζίδου, προσεγγίζοντας με λογοτεχνική επιδεξιότητα τις σελίδες του Ημερολογίου. Με τη μετάφρασή της, το δράμα και η αποσύνθεση μιας ολόκληρης κοινωνίας παρουσιάζονται με ενάργεια, θυμίζοντας περισσότερο άνοδο στον Γολγοθά και λιγότερο μια απλή τραγωδία.

Το μήνυμα του Μπερνανός παραμένει ζωντανό μέχρι τις μέρες μας, εκφράζοντας την ακλόνητη πεποίθηση του Γάλλου μυθιστοριογράφου ότι στον επίγειο βίο μας όλα είναι «Θεία Χάρις», ενώ Κόλαση είναι μόνο «η έλλειψη της αγάπης».

Η ανάγνωση που επιχειρείται στις σελίδες της λογοτεχνικής μελέτης της κ. Ελένης Σεμερτζίδου στοχεύει στην αποκρυπτογράφηση ενός θεματικού κώδικα, όπου δεσπόζουν οι έννοιες της βίας, της θυσίας, της σύνδεσης του πόνου με την ομορφιά και τη Θεία Χάρη, της απαλλαγής από τον εγωισμό και από κάθε άλλο κακό, μέσω αυτού του πόνου, αλλά και της ενσωμάτωσης του Χριστού, ως πρότυπο και ιδανικό ωραιότητας, μέσα σε έναν κόσμο, που τελικά θα σωθεί από αυτή την ομορφιά.

Στην εν λόγω μελέτη, επιχειρείται η διερεύνηση και κατόπιν η ερμηνεία του ρόλου που διαδραματίζει ο ιερέας στα έργα του Γάλλου συγγραφέα, Ζώρζ Μπερνανός, για να αποκρυπτογραφηθεί στην συνέχεια και το πνευματικό μήνυμα που φέρει ο ίδιος ο συγγραφέας. Τρεις διαφορετικές κατηγορίες ιερέων αναδύονται μέσα από όλα τα έργα του Γάλλου μυθιστοριογράφου. Οι μέτριοι ή κοσμικοί ιερείς, που ασχολούνται με θέματα διαχείρισης της ενορίας τους, απορροφούνται τόσο από τις προσωπικές φιλοδοξίες τους, που ξεχνούν την πνευματική αποστολή τους και την προδίδουν. Οι ώριμοι, γαλήνιοι ιερείς, που έχουν αφιερωθεί στο καθήκον τους, έχουν αποδεχθεί την ανθρώπινη ατέλεια και τη δύναμη του Κακού, αλλά εμπιστεύονται, ωστόσο, και τη δύναμη της Θείας Χάριτος. Τέλος, οι Άγιοι, που πασχίζουν και αγωνίζονται να γίνουν πνευματικοί πατέρες και πιστοί πάστορες, εξιλαστήρια θύματα μιας υλιστικής κοινωνίας, παρουσιάζοντας και χρησιμοποιώντας ως μοναδικά όπλα τους, το πνεύμα της φτώχειας, της ταπεινοφροσύνης και της παιδικότητας. Ο συγγραφέας δεν παραγνωρίζει την ανθρώπινη υπόσταση του ήρωά του, τον θέλγει, όμως, το γεγονός ότι ένας τέτοιος ήρωας τίθεται ευθύς εξ’ αρχής στο περιθώριο της κοινωνίας, ανίκανος να μοιραστεί μαζί της τη ζωή. Βρίσκεται τόσο κοντά στο Θεό, που δεν είναι δυνατόν να μην είναι «άλλος», ακόμα και για το βλέμμα του ασεβούς που θα τον κοιτάξει. Αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο τον Μπερνανός, όσον αφορά τον ιερέα μέσα στα έργα του, δεν εστιάζεται τόσο στην κοινωνική θέση αυτού, αλλά στο μυστήριο της Θείας Χάριτος, η οποία μεταμορφώνει έναν απλό, ανίδεο άντρα, σε ιερέα-άγιο.

Η ανθρώπινη φύση δεν ερμηνεύεται ηθικά στον Μπερνανός, αλλά παρθενικά. Με την παρούσα λογοτεχνική μελέτη της, η κ. Ελένη Σεμερτζίδου μάς παρουσιάζει μυστικοαποκαλυπτικά το «Πρόσωπο» του «Ιερέα» στα μυθιστορήματα του Γάλλου συγγραφέα, Ζώρζ Μπερνανός. Χώρος δράσης της είναι η Ιστορία και τρόπος η μαρτυρία, η ρωμαλέα αυτή και ηρωική μαρτυρία, που κάνει, τελικά, την ιστορική ζωή σκληρό και αμείλικτο πεδίο αναμέτρησης της ζωής με το θάνατο.

Άγγελος Α. Σπάθης, εκπρόσωπος του wif.gr

Posted in ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ